Filît Tîltay

Hûn li vir hemû helbestên min dikarin bixwînin

ADAR

    Wateya navê adarê ji adanbûnê tê û qala behra di wê de tê tîne ziman. Dibe ku ji vegota av û darê vegerîyabe navê wê.
    Di rêzimana kurdî de du tîpên hemdengî di nav peyvekê de nayên bikarhanîn, lê belê di vê peyvê de ji bo serwextbûna vê babetê divê du “d”pevre bên nivîsandin ku, ji bo babet bê fêhmkirin û bi lêvkirinê de ciyê xwe bibîne. Ango: { ad - dar } =addar : behrdar.

Wateya meha adarê
Dema av dikişe darê
Adanbûnê tîne ziman
Bal diçe ser barê darê

Bapîr dibên ev adare
Sêpêve meşk dew lê dare
Ew meh sed carî pîroz be
Xêr û bêr li wê dibare

Ji xwe ev meh tev çîroke
Ew him cejne him dîroke
Xwezilî ji wan xweşbexta
Her sersalê wê pîrozke

Pîrozî bi tenê nabe
Divê serxwebûn jî hebe
Kurd jî mîna gelê dinê
Bi azadiya xwe şa be

Gelê dinê yê kevnare
Çi ecêbe hê bê ware
Bêtifaqî roja reş e
Tim li stûyê kurda bare

Ji dîrokê rind tê zanîn
Kurda şaristanî anîn
Der-dor li wan dibûn edû
Wan serî li ber danenîn

Ji bo kurd nebine serdest
Ji wanare ev bû mabest ;
Ji ber ku kurd qet nebine
Xwedî hêz û bi xwedî hest

Kê lider-dor bibûya key
Kurdên xayîn didane pey
Bi wî awî perçe dibûn
Ma fêr ji wê girtine qey!

Keyê asûr ku bû bizot
Tedayî li ser wan ajot
Dixwar û li xwe jî dida
Mêjiyê kurda bi cot cot

Ji bo dehaq rojê du ser
Jê dikirin didane ber
Digo ger ew xortê kurd bin
Ji bo mêjî jê derxin der

Mêjî didin ser sermilê
Ji bo pak bike wê kulê
Dema hinek jî jê dixwar
Dikete nav eşq û şulê

Ew xwînxarê li wê derê
Çêyekê li hember derê
Ew kawayê hesinkar e
Xuya dibû li wê derê

Dor hate dor lawê kawa
Difikirî ka yê çawa
Xwe bavêje qesra dehaq
Hilde heyfa hemî lawa

Kawa her ku dilezîne
Çakûç bi hêrs dihejîne
Ewê ji bo gelê bindest
Serê dehaq biterqîne

Keys ev keyse cara yekcar
Ewê serê kurda dixwar
Kawa çep-çep lê mêzekir
Dê çi li wî bi be sitar

Destê kawa zû hilatin
Wek birûskê deng jê hatin
Milên wî li hev fetilîn
Çengê dehaq rûda hatin

Kawa bi timtêlê leqî
Serê dehaq kir du şeqî
Zeng û zebar xwîna pintî
Ji dev û difin bijiqî

Ew mêrxasê bi nav û deng
Bi çakûçê heralî zeng
Dehaqî kuşt û xemiland
Kesk û sor zer ala sêreng

Ewî qedan ew dehw û doz
Çep fetiland roj bu nû roz
Bîst û yekê adarê her
Bû nirxeke herî pîroz

Ewî gel ji tengasiyê
Derxiste serfiraziyê
Ji wê rojê heta niha
Bûye roja azadiyê

Her tim bîst û yekê wê de
Gund û bajar pêde pêde
Bi coş û şa pîroz dikin
Dibin qurban di wê rê de

Cejna gelê serbilind e
Lew ewqasî xweş û rind e
Ew dayîka bûyera ye
Salê carek dê welide

*** *** ***

Di vê mehê de pez dizê
Yê ne zayî didin fêzê
Yê stewr in vediqetînin
Yê zayî jî dixin rêzê

Berx û mihî hev dan dibin
Berdîr berxan newan dibin
Bisk û nîşan li sernebin
Pispor jî geh nazan dibin

Sed liv berdîrê salekê
Nabine dewê malekê
Ber bêriyê bên dotin jî
Lê tu tişt nakeve meşkê

Di wan rojan de carcara
Zarok ji çiloyên dara
Hembêz hembêz dikişînin
Qefşik qefşik didin kara

Êdî reşber diqijvijin
Koçer li rê ling dipijîn
Dest û piyên wan qirêjin
Lê di dil de pir paqij in

Wan ji pevre xeber şand in
Qey yê barkin dar kişandin
Nivîn şûştin dane tavê
Kuçik danîn nan pijandin

Kon vekirin tej kêl kirin
Hetan kutan çît lêkirin
Ji gulokên kûrka mûyê
Hevdik badan rist çêkirin

Qîz û xorta tev lezandin
Kon û çît li hev welandin
Taên wana wekhev kirin
Li pişta ga edilandin

Berodanê êdî herin
Kûçik li mal vedigerin
Bûka malê desdergûşe
Xesî xezûr pevre şerin

Zara bûkê ya nûxurî
Li ser pişta wê digirî
Bûk dike ku bistan bidê
Li gel xezûr diqehirî

Koç rêxistin mîna cara
Di nav wan de çendî swara
Hespê xwe sivik lezandin
Ji bo pêşde biçin wara

Ji bo cîhkî bi êwirin
Rêde li hev dişêwirin
Ya buhurtî tê bîra wan
Diz di dil de disêwirin

Bi wî awî çûn warkoza
Mehîn ji ber mêş û moza
Refes li hev û du didin
Kurî ketin tewle baza

Malan li warkoza danîn
Bûka bi lez xwarin anîn
Toraq û rûn nan û penêr
Cêrekî avê jî anîn

Xwarin xwarin westa wan şkest
Mêkutê dar hildane dest
Bi eşq û şa deng dane hev
Şaêran jî xwendin helbest

Bûkên kofî zêr li dorê
Konvegirtin li ber Zorê
Çît li dorê fetilandin
Kulîn li rast stêr li jorê

Şilî barîn ew konên kort
Dilop lê dikin şire şort
Hebin pêşmal ne şidabûn
Ewan malê kêmkeç û xot

Pêde pêde ew konên reş
Qey li wan deran bûne nexş
Berhev pêşhev dabûn rêzê
Rêzên wana bi şeşe şeş

Koçer êdî kêl bi kêlê
Nasekinin li wê hêlê
Yê li ber bi jorve biçin
Xwe bidin serfêza rêlê

Adar qedî avrêl xuya
Berverojên hemî çiya
Şivana pez berdane nav
Devîstanên ji berûya

Gulên li deviyan kej in
Şaxşivînin ne bi pej in
Berê wan tim li rojê ye
Bi bandora wê dihejîn

Hat bihorî Adara can
Her çi li wê bûne mêvan
Ji rûpelê dîroka wê
Min jê çend tişt anîn ziman.

← AXLÊVE Destpêk GULAN →