RÊŞEMÎ

    Rêşemî; Çileya piçûk e. Wê navê xwe ji ber şemla vê mehê girtiye û ew meha dema zivistanê ya dawî ye.

Her der bi pirtirîn berf be
Li kêm deran reşî hebe
Jê re dibêjin reşemî
Lewra êdî berf radibe

Her salek dazde meh têde
Bi vê mehê dawî dide
Piştî nîvê evê mehê
Êdî bef li ber xwe nade

Ew malên dewatan bikin
Vê mehê de deng hev dikin
Ji bo bigînin newrozê
Tivdarekê xwe tev dikin

Zivistanê ma bêderek
Biharê re ma meydanek
Karê dehwatê qedand in
Newroz mabû heft roj danek

Çarşema reş dawya salê
Li her hêlê li her malê
Wê bi agir bi rê dikin
Bi nîqaş û galegalê

Mêr û jin li hevdu civîn
Ji bo sala nû axivîn
Ê dilmayî li hev hatin
Dil kiribûn cî û nivîn

Ew rojên wan hevdu birîn
Êdî ew jî hat bihorîn
Serdehwatî hatin ba hev
Dubare li hev şêwirîn

Berbû çû ba birezavê
Birezavê gote bavê
Wekî êdî hindik maye
Def dewata bûk û zavê

Wan ji xezûr xwestin destûr
Heme hubur avêtin tûr
Xêncî cihêz çerez û rez
Dagirtin çar têrên ta kûr

Zavê xwe wir eşkerekir
Gazî pîrê navsere kir
Him dehwat bû him jî newroz
Wan hevdika hevdu dibir

Bo wê rojê bûkê swarkin
Her çi hebin ewê bikin
Xêlî xelat şal û şapik
Ewê wana teva çar kin

Berbûyê got hemê çêkin
Li destê bûk û zavê kin
Bûkê bi reng bixemlînin
Kofî kitan kurtik lêkin

Yê ked dane evîtiyê
Nebînin tehlî tengiyê
Xêlya bûkê li bûkê kin
Ling bavêne ser zenguyê

Swaran pêşî li hev daxist
Yê ku navda balgî derxist
Berbûyê li ber lingê wî
Xalîçe û berek daxist

Rikêwa hespan ku qedî
Me di demeke kurt de dî
Jin ji mêran zêdetir bûn
Her komek gihîşte sedî

Govend bi hêl difetilî
Kesk û sor û zer dixemilî
Bûka kofî kitan lê tên
Li nav mila dwanzde gulî

Yên li dehwatê dilîzin
Qeflek xort in qeflek qîzin
Yek jî bûkê ser bi zêrin
Qewalin û deng bi zîzin

Keçik şox in û şepal in
Kesk û sor zer dêre alin
Dilê xorta herikandin
Enî deqin gerden xalin

Desmal dane destê zavê
Bûkê kinber¹dane navê
Zavê kumreş dehwatê de
Sivik sivik xwe hildavê

Dikim bêjim heft roj heft şev
Dengbêja çav nedane hev
Newroz û dewat bûne yek
Heft gund li wir bûne tev-hev

Zara agir gur dikirin
Dîna şorav firdikirin
Hineka serî lê xweş bûn
Xorta mêvan rêdikirin

Zava navê wî Emer e
Navê bûkê Esa zere
Zava yekî bi xwe gerah
Bûk jî yeke enî bere

Ji reqasê kasû mestin
Bûk -zavê hene li destin
Yanzde mehin hev nasîne
Ev roj miraz ji hev xwestin

Bila ew bi miraz şa bin
Xweşbextî tev parawan bin
Serê herdan ser balgîkî
Bê derd û kul pîr û kal bin

Demê salê hat derbas bûn
Miraz xwaz tev miraz şa bûn
Dewat ku li newrozê be
Gundî tev pê şanaz dibin

Deh meh ku li wan fetilî
Esma li Emer wekilî
Ewê qala zaroyê kir
Lêva Emer jî dilivî

Wê xatûnê ku bar danî
Ber çavên wê nû bû ronî
Wana mizgîn didane hev
Cirana jî zehd dihanî

Zaroka yekemîn keç bû
Du sal dû re lawek çê bû
Navê wî danîne Evle
Xwîşka wî li wî şa dibû

Zaro pêçandin bi şengî
Herda jî li hev kir dengî
Ew navê dabûne lawik
Pîroz bû nav bi wî rengî

Ewa bê xatî û bê met
Heta li ser piyê xwe ket
Li ser pişta dê mezin bû
Bi wî awî bi firê ket

Heft saliya xwede li gund
Dibistana sereke xwend
Hê zartî lêkolîndar bû
Bi nasyarî û bi zayend

Demê çû xwundina bilind
Teybetiyên xwe yên li gund
Bi xwere birin wê derê
Bo bibersivîne yên tund

Bala xwe dida her tiştî
Zanetî kiribû piştî
Ew li nava xwe pêçabû
Ya bi şer ya jî bi aştî

Bihareke zivistanê
Dev berda ji dibistanê
Bi xwe tevî çend hevala
Çûne nava kurdistanê

Kişif kirin bajar û gund
Xal dane ser ciyên bilind
Karker cotkar tev civandin
Rewşa welat ji wan re xwend

Ew hem xwendî hem kar kirin
Hember çiyê li ber girin
Ji bo axa welat li wir
Bi gorî wê peyman girtin

Êdî ketin hêla lezê
Bîst û heftê sermawezê
Komcivîn li Fîsê danîn
Herder hejandin bi lerzê

Yek ji wana bû sereke
Bê eşîr û bê bereke
Bi xwe nav netew pereste
Him serwêre him seroke

Dinê tev li wÎ dipirse
Kî ye ew ê qet natirse
Pê yaybûn ku ewa kurde
Rêxistinyek nû dirêse

Dîroka vaj rast vegerand
Rewşa wê hemî vereşand
Di serî de hilda dest xwe
Ew ji nû ve damezirand

Gelê dinê ji pevre got
“Çi dixwaze gelo ev xort
Xeteke nû li dar dixe
Kê ew zanîn ji mî re got”

Mabesta wî ya sereke
Civaka nû ji hev veke
Ji xwe guhartineke ha
Bes di xwede despê dike

Ewî gelek tiştê netişt
Bi mabestê xwe ve dikuşt
Despêkê de xwe azad kir
Paşê rabû gel re bû pişt

Ew barê ku xwe dabû ber
Têgiha jê didane der
Tiştê tewandî rast dikir
Ji bêbaskan re dibû per

Bala xwedabû ser kedê
Ji bo bigihê mexsedê
Armanca wî wekhevî ye
Wê bike nav hîmê dadê

Dada ku mînanî şûr e
Nêrînên wî li ser kûre
Him ji bona xwesteka gel
Dixe xetên cûrbicûre

Mû çil zêlî dike tûvil
Ew ji bo gel bû dest û mil
Li der azadîxwestinê
Tiştek bi wî nabe havil

Yê dinyake dinê ye ew
Ne co ne çem û ne jî cew
Minan wî nediherkin
Ne xarin ter dike ne xew

Hat bihorî Reşema can
Her çi li wê bûne mêvan
Ji rûpelên dîroka wê
Min jê çend tişt anîn ziman.

*** *** ***
Çar dem pêncî û du heftik
Sal jî diwanzde meh in bê şik
Min di nav wan de bi cîh kir
Pênsed û panzdeh lib çarik